Gerrit (Gerhardus) Souwer/ter Souw
Gerhardus ter Souw is vermoedelijk gedoopt op 28 augustus 1777 te Amsterdam, kerk De Lely (Pastor Americus van de Capelle), zoon van Jan ter Souw en Anna ter Laag. Getuigen zijn Gerrit ter Laag en Maria ter Laag (DTB Amsterdam 345 p.78 (folio 39V) [nr.17]).
Het schuilkerkje “de Lelie” bij de Boommarkt (Nieuwe Zijds Voorburgwal) verdween rond 1820 om plaats te maken voor de grotere Sint Catharinakerk. Ook deze kerk werd gesloopt en wel in 1938. Tegenwoordig staat op deze plek de Universiteitsbibliotheek.
De grote vraag is hier of de hier bovengenoemde Gerhardus Ter Souw dezelfde is als de Gerrit Souwer die hieronder omschreven is als echtgenoot van Helena Wassenaar. De lijn vanaf Gerrit Souwer naar het heden is goed te onderbouwen maar de lijn naar bovengenoemde Gerhardus Ter Souw leek onzekerder. De achternaam Ter Souw zou dan veranderd moeten zijn in Souwer. Van de vader Jan Ter Souw (of Souwer) is verder niks terug te vinden. Een Anna Ter Laag is ook niet vindbaar, wel in Amsterdam een Anna ter Laak als dochter van Gerrit Ter Laak en Elisabeth Degenaar. Op 28 augustus 1805 stelt zoon Gerrit Souwer zich borg voor Anna ter Laak , weduwe Jan Souwer, aan de gemeente Haarlem (reg 13/438 f553). Daarnaast overlijdt er in Haarlem een Johanna ter Laak als weduwe van Johannes Souwer op 15 februari 1806 te Haarlem. In de volkstelling van Haarlem 1829 en 1849 wordt Haarlem als geboorteplaats van Gerrit Souwer vermeld. In het Bevolkingsregister Haarlem 1849-1859 vinden we Gerrit Souwer tweemaal met geboorteplaats Amsterdam eenmaal met alleen geboortejaar 1777 en eenmaal met geboorte datum 27 augustus 1777. Deze laatste twee samen met de akte van borgtocht uit 1805 zijn toch sterke aanwijzingen dat Gerhardus Ter Souw en Gerrit Souwer inderdaad dezelfde persoon zijn. Ook de overlijdensakte vermeldt als geboorteplaats Amsterdam.
Gerrit Souwer trouwt op 25 november 1804 te Haarlem met Helena (Lena) Wassenaar. Gerrit Souwer en Helena Wassenaar krijgen in totaal 11 kinderen, zeven zonen en vier dochters (allen achternaam Souwer, behalve Cornelis). De eerste vier kinderen worden gedoopt in de doopsgezinde en rooms-katholieke schuilkerk of statie van De Vier Heemskinderen (Spaarne 94 Haarlem).
Deze reconstructietekening van Arie Jan Cornelis van Gemund uit 1893 van de voorgevel van het pand Spaarne 94, de rooms-katholieke schuilkerk De Vier Heemskinderen, zoals het er in 1767 uitzag (het noord-hollandsarchief.nl Inventarisnummer NL-HlmNHA_53000269_G). Waarschijnlijk heeft Van Gemund de tekening van Cornelis van Noorde uit 1765 van het Spaarne als voorbeeld gebruikt. De schuilkerk zou ergens tussen 1827 en 1884 gesloopt zijn.
Op dit kaartje is in rood de schuilkerk De Vier Heemskinderen ingetekend. De familie woont naast , of in ieder geval heel dicht bij deze kerk in de Helmbrekersteeg 67.
Het eerste kind heet Joannes Souwer en wordt gedoopt op 13 maart 1805 in statie De Vier Heemskinderen te Haarlem. Peter is Jan Berlo en de meter is de moeder van Gerrit, Anna ter Laak. Joannes Souwer trouwt op 18 oktober 1828 te Nieuwer-Amstel met Willemeijntje Weijhe. Beiden verdienen de kost in de groente, Willemeijntje is warmoezierster oftewel tuinder, kweker van groenten voor de verkoop en Johannes Souwer is groenboersknecht. Zij krijgen een dochter Helena Souwer, waarvan geen geboorteakte te vinden is maar wel een overlijdensakte. Volgens die akte wordt Helena Souwer geboren op 15 februari 1831 te Nieuwer Amstel en overlijdt op 15 juli 1831 aan de Helmbrekersteeg wijk 2 nr. 67 te Haarlem. Daarnaast nog in ieder geval 1 kind, Gerardus Souwer, geboren op 11 februari 1831 te Nieuwer-Amstel. Johannes Souwer overlijdt op 29 juni 1831 te Haarlem wonende Helmbrekersteeg wijk 2 nr. 67.
De eerste dochter, Anna Souwer, is gedoopt op 30 november 1806 te Haarlem in statie De Vier Heemskinderen te Haarlem. Peter is Pieter Wassenaar en de meter is Maria Souwer. Dit zou dus een tante kunnen zijn en vormt wellicht een link naar verdere voorouders! Deze Anna Souwer overlijdt wellicht op jonge leeftijd aangezien het volgende kind ook luistert naar de naam Anna.
Deze volgende Anna Souwer is gedoopt op 20 augustus 1809 te Haarlem in statie De Vier Heemskinderen te Haarlem. Peter is Petrus Wassenaar en de meter is Maria Tol, vermoedelijk de ouders van moeder Helena Wassenaar. Anna Souwer krijgt drie kinderen 1. Johannes Souwer, geboren op 25 september 1832 te Haarlem, getrouwd met Hendrika Petronella Stoutenbeek, krijgen te Haarlem 7 kinderen, 2. Hendrikus Souwer, geboren op 1 maart 1834 te Haarlem en 3. Anna Helena Souwer, geboren op 18 januari 1836 te Haarlem. Bij alle drie is geen vader aangegeven maar bij alle drie is Gerrit Souwer getuige. Anna Souwer huwt op 17 februari 1841 te Haarlem met Hendrik Jonkmans, broodbakker geboren 29 september 1816 te Bloemendaal, zoon van Casper Jonkmans en Dirkje Slappers. Uit dit huwelijk geboren: Catharina Hendrika Jonkmans, geboren op 20 juli 1841 te Haarlem; de tweeling Kasper Johannes Jonkmans en Algonda Jacoba Jonkmans, geboren op 30 september 1843 te Haarlem; Gerardus Jonkmans, geboren op 3 juni 1847 te Haarlem; Johanna Gerarda Jonkmans, geboren op 29 december 1848 te Haarlem; Elizabeth Pieternella Jonkmans, geboren op 4 augustus 1851 te Haarlem; Casper Hendrik Jonkmans, geboren op 10 oktober 1853 te Haarlem. Anna Souwer is overleden op 25 januari 1879 te Haarlem.
Het vierde kind, Petrus Souwer, is gedoopt op 16 september 1811 in statie De Vier Heemskinderen te Haarlem. Peter is wederom Petrus Wassenaar en de meter is Henrica Wassenaar. Vijf jaar later wordt er opnieuw een Petrus geboren dus wellicht is ook dit kind op jonge leeftijd overleden.
Mijn overgrootvader Cornelis Souer is geboren op 8 september 1814 te Haarlem, Helmbrekersteeg wijk 2 nr. 69. In 1844, bij het huwelijk van Cornelis Souwer, zijn Gerrit Souwer en Helena Wassenaar “onvermogend tot het betalen van Zegel en registratiegelden” nodig voor het notarieel vastleggen van de huwelijkstoestemming. Armoe troef dus…
Het zesde kind is Petrus Souwer en wordt geboren op 11 oktober 1816 te Haarlem. Vader Gerrit Souwer is 38 jaar, schipper van beroep en woont in de Helmbrekersteeg wijk 2 nr. 67. Verdere gegevens over deze Petrus ontbreken.
Het zevende kind, Alida Souwer, is geboren op 3 oktober 1818 te Haarlem. De familie woont nog immer in de Helmbrekersteeg wijk 2 nr. 67. Deze Alida Souwer overlijdt op 15 april 1820 te Haarlem. Op de acte wordt de naam geschreven als Alida Sauer.
Er wordt wederom een Alida Souwer geboren op 1 oktober 1820 in de Helmbrekersteeg wijk 2 nr. 67 te Haarlem. Zij is later fabrieksarbeidster en is getrouwd met Jacob Zoomer op 10 maart 1852 te Haarlem. Kinderen: Allegonda Johanna Zoomer, geboren op 23 augustus 1846 te Haarlem; Anna Zoomer, geboren op 24 september 1850 te Haarlem; Jacob Zoomer, geboren op 25 november 1851 te Haarlem; Helena Zoomer, geboren op 25 november 1851 te Haarlem. Alle voorgenoemde kinderen worden na of bij geboorte erkend want zijn dus geboren voor het afsluiten van het huwelijk. Na het huwelijk worden nog geboren Alida Helena Zoomer, geboren op 15 maart 1853 te Haarlem en Catharina Zoomer, geboren op 15 juni 1862 te Haarlem.
Het negende kind, Hendrik Souwer, is geboren op 31 oktober 1822 te Haarlem en overleden 23 november 1822 te Haarlem. Bij geboorte staat vermeldt als woonadres Helmbrekersteeg wijk 2 nr. 67.
Het volgende kind heet ook Hendrik Souwer en is geboren op 7 januari 1824 te Haarlem wederom woonadres Helmbrekersteeg wijk 2 nr. 67. Deze Hendrik Souwer is overleden op 3 december 1846 op fregat Ceres te Batavia.
Het laatste en elfde kind, Pieter Souwer, is geboren op 28 maart 1826 te Haarlem woonadres Helmbrekersteeg wijk 2 nr. 67. Pieter Souwer wordt later metselaars is getrouwd met Elisabeth Lijnkamp op 7 mei 1851 te Haarlem (geboren 7 april 1825 te Haarlem, overleden 29 juni 1901, dochter van Jan Lijnkamp en A. Silvester). Zij krijgen vier kinderen: 1. Anna Maria Souwer, geboren op 8 maart 1852 te Haarlem; 2. Anthonus Johannes Gerardus Souwer, geboren op 30 november 1853 te Haarlem, getrouwd met Elisabeth Ran. 3. Johannes Wilhelmus Hendrikus Souwer, geboren op 13 februari 1856 te Haarlem, getrouwd met Wilhelmina Twenneke krijgen te Haarlem 12 kinderen; 4. Hubertus Souwer, geboren op 16 maart 1858 te Haarlem. Op 27 april 1863 scheiden Pieter Souwer en Elisabeth Lijnkamp te Haarlem op verzoek van Elisabeth “op grond van overspel”.
In 1871 wordt Pieter 11 dagen opgenomen in het Binnengasthuis te Amsterdam, reden onbekend en in 1873 onder vermelding van Oogzieken voor 26 dagen. In 1891 gebeurd dit opnieuw, ditmaal voor 35 dagen, waarbij de melding Pediculosis oftewel luizen. In 1895 volgt een opname voor drie dagen wegens Vertigo oftewel duizeligheid. Op 14 juni 1877 is er te Amsterdam wederom een echtscheiding van Pieter Souwer van Maria Jacoba Alberdina van Eersel, wederom op grond van overspel. Op 19 december 1877 trouwt Pieter Souwer te Amsterdam met Otje Blom. Pieter Souwer is verleden op 3 december 1911 te Bloemendaal.
Uit verschillende aktes door de jaren heen zien we de verschillende beroepen die Gerrit Souwer tijdens zijn leven heeft uitgeoefend. We zien in chronologische volgorde de beroepen schipper (1814, 1816), schippersknecht (1818), schipper (1820), sjouwer (1822), schipper (1824), wever (1826), schippersknecht (1828), wever (1829, 1832, 1834, 1836), werkman (1839, 1841, 1844), sjouwerman Hollandsche Ijzeren Spoorweg Maatschappij (1844), opzichter aan de spoorweg (1851). Vanaf 1851 is Gerrit Souwer zonder beroep (1851, 1852, 1857).
Gerrit Souwer is op tachtigjarige leeftijd overleden op 23 november 1857 te Haarlem. In de overlijdensakte wordt hij vermeld als zoon van Hendrik Souwer en Anna Terlaak.